SAFEVİYE TARİKATI

Safevî Devleti (1501-1736), tarikattan devlete doğru bir süreç izlemiştir. Mürşîdi olan Şeyh Zâhid-i Gilânî’nin vefatının ardından Şeyh Safiyüddin (d. 1252) tarafından Erdebil’de kurulan Safevîye Tarikatı, tarihi süreç içerisinde devlet olma yolunda önemli adımlar atmış ve özellikle Şeyh Cüneyt ile oğlu Şeyh Haydar devrinde dinî ve siyasî olmak üzere çeşitli mücadeleler içine girmiştir. Nihayetinde 1501 tarihinde Tebriz’de Şeyh Haydar’ın oğlu İsmail Mirza (Şah İsmail Bahadır Han) tarafından Ak Koyunlu mirası üzerine devlet kurulmuş ve Şah İsmail (1501-1524), devlet kurulur kurulmaz Şiiliği resmi mezhep olarak kabul etmiştir.

Bu çalışmada, Safevîlerin devletleşme öncesi dönemi aydınlatılmaya çalışılarak Safevîye Tarikatı’nın kuruluşundan yani Erdebilli Şeyh Safiyüddin’den başlayarak İsmail Mirza’nın Ak Koyunlu mirası üzerine Tebriz şehrinde şahlığını ve dolayısı ile devletini ilân ettiği devreye kadarki dönem anlatılacaktır. Mezhebî tartışmalardan uzak tarikatın geçirdiği evreler ve dönüşümler ile bunun kroniklere yansımaları ortaya konmaya çalışılacaktır. Eseri yazmadaki amacımız, Farsça kronikler ekseninde Safevîye Tarikatı’nın ortaya çıkışı, dayandığı kökler, geçirdiği evreler ve tarikatın çağdaşı devletlerle olan siyasi ilişkilerinin ortaya konmasıdır.