KLÂSİK TÜRK ŞİİRİNDE ELEŞTİRİ _{Terimler, Teori ve Eleştiri Örnekleri}

Klâsik Türk şiiri, sadece literal okuması yapılıp şerh edilecek, edebî sanatları belirlenip izah edilecek ve vezni bulunup kafiyesi açıklanacak bir metin olmaktan öte bir metin külliyatıdır. Bu metinlere yeni sorular sormak suretiyle metinlerin zenginleştirilmesi gerekir. Böyle bir anlayışla, “Klâsik Türk Şiirinde Eleştiri” konusunda, muhtelif zamanlarda neşredilen yazıların terkip edilmesiyle oluşturulan bu kitabın, literatüre önemli katkı sağlayacağını ümit ediyorum.

Kitap iki bölüm halinde tasarlanmıştır: “Muhteva ve Yapı Eleştirisi” başlığını taşıyan birinci bölümde, klâsik Türk şiirinin estetiği, poetikası, özgünlük anlayışı, şairlerin edebî gerilim yaratma anlayışları ve yenilik arayışları gibi hususlarda teorik anlamda yapılan tespitler paylaşılmıştır. Bunun yanında, klâsik Türk şiirinde eleştiri konusunda, son dönemlere kadar ihmal edilen bir alan olan tezkirelerdeki şiir ve şair eleştirisi terimlerinin zenginliğine dikkat çekilmiş ve bu terimlerden bazıları münhasıran ele alınıp ayrıntılı olarak izah edilmiştir. Klâsik Türk şiirinde eleştiri, sadece terimsel seviyede değil metnin anlaşılması konusunda da göz önünde bulundurulması gereken bir husustur. Metinde söylenenlerin kendi çağındaki anlam alanında nasıl yer aldığı da bilinmelidir ki şiirin anlam dünyasına rahatça girilebilsin. Bu tavır da eleştirinin bir başka boyutudur. Bu bağlamda ikinci bölüm olarak “Metin Yorumlama Eleştirisi” başlığı altında, metin incelemeleri ve metinlerde geçen izaha muhtaç bazı tabirlerin anlamlarına dair görüşlere yer verilmiştir. Burada ele alınan hususlardan hareketle yeni çalışmalar mutlaka yapılacaktır ve bu çalışmalarla sahanın boşluğu doldurulacaktır.

Bu kitap, kırk iki yıllık bir çalışmanın hülasası. Her şeyi söyleyemedik elbette ama söylenenlerin  “logos spermatikos” özelliği kazanması temennisiyle...